واکنشافتراقی در ژن های گلوکناز و متالوتیونین تحتتاثیر تنش اکسیداتیو در دو رقم گندم

تنش فلزات یکی از عوامل مهم محدود کننده تولید محصولات زراعی در سراسر جهان است. بر این اساس بیوتکنولوژیست های گیاهی و اصلاح کنندگان نبات در صدد هستند تا با کمک گرفتن از روش های نوین مولکولی ارقام مقاوم به تنش فلزات را تولید نمایند. تنش فلزات آثار گوناگونی بر گیاهان دارد که می توان به تغییرات فنوتیپی، آنزیمی و بیان ژن ها اشاره کرد. به طور عمده اثرات مضر تنش فلزات از طریق تولید مقادیر زیادی از رادیکال های آزاد اکسیژن حاصل می شود. این رادیکال ها در غلظت های بالا موجب آسیب جدی به سلول می گردد، در حالی که در غلظت های پایین نقش پیام رسانی را ایفا می کنند. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایشی شامل نیترات نقره در سه سطح (0، 1 و 2 میلی مولار) به عنوان عامل ایجاد تنش اکسیداتیو، دبکو به عنوان آنتی اکسیدان در سه سطح (0، 10 و 20 میلی مولار) در ارقام فلات و تجن گندم بود. صفات مورد ارزیابی عبارت از شاخص سطح برگ، وزن خشک برگ، وزن خشک گیاه، وزن خشک ساقه، وزن مخصوص برگ، شاخص سطح اکسیداسیونی و میزان کلروفیل بودند. نتایج بدست آمده از صفات مرفولوژیکی حاکی از آن بود که در سطوح مختلف نیترات نقره برای صفات سطح برگ، وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، وزن خشک گیاه و کلروفیل اختلاف معنی داری از لحاظ آماری وجود داشت و مقادیر آن با افزایش سطوح نیترات نقره کاهش یافت. همچنین اثر متقابل رقم*نیترات نقره*دبکو برای کلیه صفات اختلاف معنی داری نشان داد و همبستگی منفی بین شاخص سطح اکسیداسیونی سلول و کلروفیل وجود دارد. بر این اساس در طول تنش بیان ژن های متالوتیونین و گلوکناز در ابتدا افزایش و با بالا رفتن میزان نیترات نقره کاهش نشان داد. هر دو رقم بیشترین بیان متالوتیونین و گلوکناز را در تیمار 1 میلی مولار نیترات نقره غیرترکیبی و بیشترین کاهش در بیان ژن را در نیترات نقره 2 میلی مولار داشتند.